Tác dụng của cây Khiếm thực – Euryale ferox Salisb

Công dụng của Khiếm Thực trong y học truyền thống Việt Nam và trên thế giới.

• Trong Đông y, Khiếm thực được coi là một vị thuốc bổ, có tác dụng trấn tĩnh dùng trong các bệnh đau nhức dây thần kinh, tê thấp, đau lưng, đau đầu gối.
• Chữa di tinh, đi tiểu nhiều lần, phụ nữ khí hư bạch đới.
• Ở Trung quốc, Khiếm thực được sử dụng như một loại thuốc truyền thống điều trị một số bệnh về thận, tiêu chảy, ra nhiều khí hư.
• Ở Miền Nam Trung Quốc, Khiếm thực được dùng làm thức ăn cho vào súp hoặc cháo.

Các nghiên cứu về Công dụng của Khiếm Thực trong y học hiện đại

Khiếm thực được trồng chủ yếu ở Ấn Độ, Hàn Quốc và Trung Quốc. Nó được xem là một loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, chứa nhiều hợp chất có nhiều hoạt tính sinh học như cabonhydrat, protein, chất xơ, polyphenol, vitamin và các khoáng chất mang nhiều lợi ích trong điều trị các bệnh tiểu đường, hạ mỡ máu, chống mệt mỏi, bảo vệ gan…..đã được nghiên cứu chứng minh:

Tác dụng chống oxy hóa và chống mệt mỏi của Khiếm Thực

Trong vỏ hạt khiếm thực chứa một lượng dồi dào các polyphenol có hoạt tính sinh học đáng chú ý. Polyphenol từ các nguồn thực vật có thể bảo vệ chống lại tổn thương mạch máu, ung thư, tiểu đường, chống mệt mỏi thông qua tác dụng chống oxy hóa của chúng.

Trong thí nghiệm in vitro, người ta sử dụng DPPH là một gốc tự do ổn định ở nhiệt độ phòng để đánh giá hoạt động thu hồi gốc tự do của cá hợp chất phenolic chiết xuất từ Khiếm thực. Độ hấp thụ của hỗn hợp phản ứng càng thấp thì khả năng chống oxy của chất đó càng cao. Kết quả thu được cho thấy dịch chiết Phenolic của Khiếm thực có khả năng chống oxy hóa tương đồng của Acid arcobic ở nồng độ >0.5mg/ml.

Tác dụng tăng lực và chống mệt mỏi của Khiếm thực.

Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra răng lý do quan trọng dẫn đến sự mệt mỏi về thể chất và tinh thân là sự gia tăng hình thành các gốc tự do. Trong tình trạng cơ thể mệt mỏi về thể chất, hệ thống phòng thủ chống oxy hóa của cơ thể trở nên yếu hơn và không đủ để ngăn chặn hoàn toàn các tổn thương oxy hóa do các gốc tự do gây ra. Để đánh giá khả năng chống mệt mỏi của Khiếm thực, một bài kiểm tra bơi tới khi kiệt sức của chuột đã được sử dụng. Tác dụng chống mệt mỏi tỷ lệ thuận với thời gian bơi có thể đạt được. Kết quả thu được cho thấy thời gian bơi của nhóm chuột có sử dụng chiết xuất của Khiếm thực dài hơn nhiều so với nhóm không sử dụng.

Ngoài ra các chỉ số sinh hóa liên quan tới sự mệt mỏi bao gồm lactate dehydrogenase (LDH), nitơ ure máu (BUN) và glycogen gan (HG) cũng được kiểm tra sau khi chuột bơi 15 phút. Kết quả thủ được chứng mình rằng chiết xuất phenolic từ Khiếm thực có thể kéo dài thời gian bơi thông qua tác dụng giảm hàm lượng BUN và tăng hàm lượng HG.

Hiệu quả trong điều trị tiểu đường, giảm mỡ máu của Khiếm Thực

Sử dụng dịch chiết ethanol ( Efx)để nghiên cứu tác dụng của Khiếm thực trong điều trị bệnh tiểu đường. Bệnh tiểu đường được gây ra bằng cách sử dụng Streptozatocin với liều 60mg/kg trong lượng cơ thể cho chuột bạch tạng Wistar. Loài chuột này được chia làm các nhóm gồm : nhóm không bị tiểu đường, nhóm bị tiểu đường và điều trị bằng Efx với các liều khác nhau và nhóm điều trị tiểu đường thông thường ( bằng Glibenclamide). Theo dõi kết quả các chỉ số đường huyết và nồng độ isulin của các nhóm chuột trên từ 0-45 ngày, kết quả thu được cho thấy nhóm chuột được bổ dụng Efx sau 45 ngày đã giảm mức đường huyết tương đương với nhóm bình thường. Nồng độ isulin của nhóm được điều trị bằng Efx cũng tăng đáng kể. Ngoài ra lượng mỡ máu cũng trở về mức bình thường sau quá trình điều trị.

Những kết quả nghiên cứu đã cho thấy rằng rõ ràng chiết xuất của Khiếm thực có thể sử dụng như một nguồn chất chống oxy hóa tự nhiên quan trọng, có tiềm năng trong việc điều trị bệnh tiểu đường, giảm mỡ máu và hạ huyết áp.

Khả năng bảo vệ gan, thận của Khiếm Thực

Nghiên cứu mô bệnh học của các nhóm chuột sau 45 ngày điều trị bằng dịch chiết Efx thu được kết quả như sau:

Ở nhóm chuột đối chứng, các hình thái của thận vẫn bình thường. Nhưng ở nhóm chuột do Streptozatocin gây ra cho thấy sự lắng đọng tinh thể trên cầu thận cùng với cầu thận bị phá hủy và thâm nhiễm hồng cầu. Tuy nhiên nhóm được điều trị bằng Efx đã chứng minh sự đảo ngược và sự phá huyer bệnh lý này rõ ràng bằng cách tái tạo tế bào và loại bỏ sự lắng đọng tinh thể.

Quan sát tế bào gan ở các nhóm cũng thu được kết quả tương đồng. Ở nhóm kiểm soát bình thường cho thấy các tế bào gan nổi bật với tĩnh mạch trung tâm. Ở nhóm sử dụng STZ và không được điều trị tế bào gan bị tổn thương nặng nề . Tuy nhiên sự tổn thương này đã được đảo ngược trong nhóm được điều trị bằng EFx

Như vậy kết quả trên đã tiết lộ răng cấu trúc hiển vi của các tế bào gan và thận đã đáp ứng và phục hồi sau quá  trình điều trị. Điều đó một phần đã chứng minh tác dụng bảo vệ gan, thận của Khiếm thực.

Tiềm năng kháng khuẩn của Khiếm Thực

Hoạt tính kháng khuẩn của Khiếm thực được thực hiện bằng phương pháp cốc thạch và được xác định đối với 2 chủng vi khuẩn là E.coli và S.aureus. Chiết xuất nước, chiết xuất etyl axetat hay dịch chiết Etanol của Khiếm thực đều cho thấy vùng ức chế lớn, thể hiện hoạt tính kháng khuẩn phổ rộng, có khả năng chống lại cả vi khuẩn Gram âm lẫn vi khuẩn Gram dương.

Tài liệu tham khảo:

Xem tổng hợp các đề tài nghiên cứu về khiếm thực công bố trên thư viện y khoa quốc tế

Khiếm Thực – được viết trong cuốn những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của GS-TS Đỗ Tất Lợi