Tác dụng của Cây Đỏ Ngọn Cratoxylum prunifolium Dyer

Tên “Đỏ ngọn” : phần thân phía ngọn có màu đỏ do có lông tơ màu đỏ.

Công dụng của cây Đỏ ngọn trong y học truyền thống Việt Nam và trên thế giới.

• Ở Việt Nam, nhân dân lấy lá tươi đêm ủ vàng, phơi khô, nấu nước uống hàng ngày thay nước chè, nước vối có tác dụng tiêu cơm, kích thích tiêu hóa.
• Cây được sử dụng cho phụ nữ sau khi sinh hoặc người mới ốm dậy dưới dạng nước sắc để khử ứ trệ, lưu thông khí huyết và phục hồi sức khỏe

Các nghiên cứu về Công dụng của Đỏ ngọn trong y học hiện đại

Để góp phần làm sáng tỏ các ứng dụng dân gian của cây Đỏ ngọn (Cratoxylum prunifolium), nhiều nghiên cứu dược lý học hiện đại đã được thực hiện và xác nhận các tác dụng của C. prunifolium như : chống oxy hóa, hoạt huyết, chống đông máu và tăng cường trí nhớ….

• Tác dụng chống oxy hóa của cây Đỏ ngọn (C. prunifolium) ngăn ngừa xơ vữa động mạch và các bệnh về tim mạch

Nghiên cứu hóa thực vật xác nhận trong C. prunifolium  chứa các hoạt chất như flavonoid, saponin, triterperoid, tanin…. Nhiều nghiên cứu hiện đại đã công nhận vai trò của các chất như flavonoid, saponin có tác dụng chống oxy hóa , chống các gốc tự do mạnh mẽ. Các gốc tự do là tác nhân gây ra các bệnh cho cơ thể như xơ vữa động mạch, lão hóa, alzheimer….. Flavonoid có khả năng quét các gốc tự do bằng cách gắn vào gốc tự do, vận chuyển và loại bỏ chúng khỏi cơ thể. Đồng thời khi thực hiện nghiên cứu về tác dụng chống oxy hóa của Đỏ ngọn, kết quả nhận được là khả năng chống oxy hóa của chiết xuất cồn Đỏ ngọn là 69% cao hơn rất nhiều so với chất tiêu chuẩn (Tanakan- chiết xuất từ Bạch quả là 48.3%).  Nhờ tác dụng chống oxy mạnh mẽ đã chứng minh cây Đỏ ngọn (C. prunifolium) có tác dụng ngăn ngừa bệnh xơ vữa động mạch

• Tác dụng hoạt huyết, chống đông máu ngăn ngừa đột quỵ của Đỏ ngọn (C. prunifolium)

Nghiên cứu tác dụng hoạt huyết chống đông máu của Đỏ ngọn trên mô hình thỏ: tiêm thrombin và adrenalin để gây mô hình đông máu rải rác trong lòng mạch. Thỏ được điều trị bằng đường uống dịch chiết cồn Đỏ ngọn lượng 2ml/kg/6h ( mỗi lần uống), nhóm so sánh được điều trị đường tiêm bằng herparin 5-10dv/kg/6h. Đánh giá thời gian Howel, thời gian Qick .. đồng thời giải phẫu bệnh lý, đánh giá tổn thương về mặt huyết học . Kết quả nghiên cứu cho thấy Chiết xuất Đỏ ngọn có tác dụng kháng đông gần như với Herparin. Kết quả giải phẫu cho thấy lô thỏ không được điều trị đã chết, có hiện tượng xung huyết ở gan, thận, não và ruột. Lô sử dụng herparin và lô điều trị bằng chiết xuất Đỏ ngọn, không có sự biến đổi trên các cơ quan, thỏ vẫn sống khỏe mạnh bình thường.Kết quả nghiên cứu đã xác định Đỏ ngọn có tác dụng ngăn chặn và điều trị hội chứng huyết khối, giúp hoạt huyết và ngăn ngừa các bệnh nhồi máu cơ tim, đột quỵ và kéo dài tuổi thọ ở người già.

• Tác dụng đối với hệ thần kinh trung ương của Đỏ ngọn (C. prunifolium): Chống giảm sút trí nhớ

Tiến hành thử nghiệm tác dụng của Đỏ ngọn trên hệ thần kinh thực vật qua việc đo điện não đồ và hàm lượng catecholamin ở 2 lô thỏ: Lô uống dung dịch Tanakan và lô uống dịch chiết đỏ ngọn. Kết quả thu được cho thấy Đỏ ngọn có tác dụng tương đương với Tanakan biểu thị qua hàm lượng catecholamin trong máu động vật thử nghiệm tăng như nhau. Catecholamin có tác dụng cải thiện tuần hoàn ở mạch vành, ở não, cải thiện chuyển hóa cơ thể và chức năng các tạng do tác động lên cơ trơn.

Thử nghiệm tác dụng của Đỏ ngọn lên hệ thần kinh não bộ, thông qua việc đo tốc độ hình thành và dập tắt phản xạ của chuột tìm thức ăn trong mê lộ ở lô chuột uống Tanankan và lô chuột uống dịch chiết Đỏ ngọn trong 10 ngày. Kết quả thử nghiệm cho thấy cả 2 loại đều có tác dụng hoạt hóa tế bào thần kinh não bộ. Do vậy Đỏ ngọn có thể sử dụng như một loại dược liệu để cải thiện trí nhớ, phòng chống giảm sút trí nhớ ở người già.

Tài liệu tham khảo:

nghiên cứu tác dụng chống oxy hóa, chống đông máu và tác dụng lên hệ thần kinh của cây đỏ ngọn

Xem tổng hợp các đề tài nghiên cứu về đỏ ngọn công bố trên thư viện y khoa quốc tế

Đỏ ngọn được viết trong cuốn Cây Thuốc và Động Vật Làm Thuốc ở Việt Nam

Đỏ ngọn được viết trong cuốn những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của GS-TS Đỗ Tất Lợi